Multipl Skleroz (MS)
Multipl skleroz (MS), bağışıklık sisteminde öngörülemeyen bir aksaklık ile ilişkili olan beyin ve omuriliği (merkezi sinir sistemi) ilgilendiren özgün bir hastalıktır.
Hastalar “atak” adı verilen süreçlerde beynin görme, konuşma, yürüme gibi fonksiyonlarında 24 saati bulabilen aksaklıklardan şikayet ederler. Her bir atak farklı beyin veya omurilik bölgelerini etkileyebilir ve bu süreci takiben “plak” adı verilen nedbe dokusu kalabilir.
MS psikiyatrik bir tablo değildir.
Herhangi bir zamanda herkesin başına gelebilecek, henüz nedeni tam olarak ispat edilememiş bir hastalıktır.
MS bulaşıcı bir hastalık değildir.
MS belirtileri çeşitli olup en görülenleri şunlardır:
- Göz bozukluğu: Çift görme veya gözün irade dışı hareketi şeklinde olabilir
- Vücudun herhangi bir bölgesinin kısmen veya tamamen felç olması
- Ellerin Titremesi
- İdrar veya kalın barsak kontrolünün kaybı
- Sendeleme veya denge kaybı
- Dilde peltekleşme gibi konuşma bozuklukları
- Aşırı halsizlik veya kendini alışılmamış biçimde yorgun hissetme
- El-ayak koordinasyon bozukluğu
- Vücudun muhtelif yerlerinde uyuşma veya karıncalanma hissi
- Ayakların belirgin şekilde sürüklenmesi gibi ani ortaya çıkan kuvvet kusurları
Beyin ve omurilikte tutulan bölgelere ve hastalığın seyrine bağlı olarak pek çok çeşidi vardır. Bazı hastalar zaman içinde fiziksel hareketlerini kısıtlayacak sorunlar ile karşılaşabilir. Ancak herkesi kural olarak sakat bırakan bir hastalık değildir.
MS henüz önlenebilir ya da tamamen tedavi edilebilir değildir. Ancak mevcut tedaviler ile yeni atak gelişmesine ait risk önemli ölçüde azaltılır. Ataklarda erken müdahale plak oluşumunu ve plağa bağlı hasarı azaltır. Ayrıca eşlik eden sorunlara (ağrılar, halsizlik, uyku bozukluğu vb.) yönelik tedaviler hastanın yaşam kalitesini artırır.
MS hastaları çalışabilir, seyahat edebilir, evlenebilir ve çocuk sahibi olabilirler. Genetik geçişle ilgili bazı dağınık bilgilere rağmen anneden bebeğe geçen irsi bir hastalık değildir. Nöroloji uzmanı kontrolünde yaşam kalitesinde azami konfor sağlanabilen bir hastalıktır.
Nöroloji Hangi Hastalıklara Bakar?
• Baş ağrısı tipleri (Migren, gerilim tipi baş ağrısı, küme baş ağrısı vb.)
• Baş dönmesi (Vertigo vb.)
• Unutkanlık ve unutkanlığa neden olan rahatsızlıklar (Demans, Alzheimer vb.)
• İnme (Felç)
• Parkinson hastalığı
• Afazi
• Epilepsi (Sara)
• MS (Multiple Skleroz)
• ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz)
• MG (Myastenia Gravis)
• Hareket Bozuklukları
• Kas Hastalıkları (Myopati, distrofi vb.)
• Polinöropatiler
• Demiyelinizan Hastalıklar
• Beyin ve omurilik iltihaplanmaları
• Serebrovasküler Hastalıklar (Beyin damar hastalıkları)
• Tremor (Titreme, el titremesi vs.)
• Uyku Apnesi
Nöroloji Doktoru Tarafından Yapılan Tetkikler Nelerdir?
• EEG: Beyinde var olan elektriksel aktivitenin ölçümü için yapılan EEG (elektroensefalografi), epilepsi başta olmak üzere uyku bozuklukları, bilinç bozukluğu, pek çok kas ve sinir hastalıklarında uygulanır. Kafanın yüzeyine yerleştirilen elektrotlarla beyin faaliyetlerinin ölçümü yapılır.
• EMG: Elektromiyografi olarak da bilinen EMG, sinirler ile sinirlerin ve sinirler ile kasların arasındaki elektriksel aktivitenin ölçüldüğü ve fonksiyonlarının değerlendirildiği bir teşhis yöntemidir. Bel ve boyun fıtıkları, polinöropati, tuzak nöropatilerin yanı sıra ALS gibi motor nöron hastalıkların tanısı için de kullanılır.
• Polisomnografi: Uyku tetkiki olarak da bilinen polisomnografi, uyku bozukluklarının tanısı amacıyla uygulanır. Beyin dalgalarının yanı sıra göz hareketleri, solunum faaliyeti, kas aktivitesi ve kanda bulunan oksijen miktarının ölçüldüğü polisomnografi, uyku laboratuvarında yapılan inceleme yöntemidir.
• Uyarılmış Potansiyeller: Somatosensoriyel Uyarılmış Potansiyel (SEP), Vizüel Uyarılmış Potansiyel (VEP) ve İşitsel Uyarılmış Potansiyel (BAEP) adı verilen testler aracılığıyla vücudun belirli bölgelerinden verilen elektrik akımına karşın sinir sisteminin verdiği yanıtın ölçümü yapılır.
Nörolojik Hastalıklarda Hangi Belirtiler Görülür?
Nöroloji bölümünü ilgilendiren hastalıklar oldukça geniş bir yelpazede yer alır. Sıklıkla görülen nörolojik hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan belirtilerin bir kısmı şöyle sıralanabilir:
• Baş ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Denge kaybı,
• Bayılma (senkop),
• Unutkanlık,
• Dalma,
• Davranış değişimleri,
• Uzuvlarda uyuşma, güçsüzlük ve his kaybı
• Yürüme bozuklukları,
• Konuşma bozukları,
• Bacaklarda boşalma hissi,
• İstemsiz kasılma ve hareketler,
• Titreme,
• Yüzde oluşan şekil bozuklukları ve uyuşma,
• Uyku bozuklukları,
• Felç,
• Bel ve boyun ağrıları,
• Göz kapağı düşüklükleri
• Çift görme, görme kaybı, yutma güçlüğü, duyu bozukluğu gibi geçici iskemik ataklar.
Nöroloji Uzmanına Ne Zaman Başvurulmalı?
şağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, bir nöroloji uzmanına başvurmanız önerilir:
- Şiddetli ve tekrarlayan baş ağrıları
- Ani görme kaybı veya çift görme
- Kas güçsüzlüğü veya koordinasyon bozuklukları
- Nöbetler veya bayılma
- Hafıza kaybı ve bilişsel bozukluklar
- Vücudun bir tarafında ani güçsüzlük veya uyuşma
Nörolojik hastalıkların tedavisinde cerrahi yöntemler ne zaman uygulanır?
Cerrahi yöntemler, beyin tümörleri, bazı epilepsi türleri, inme sonrası beyin kanamaları ve belirli nörodejeneratif hastalıklar gibi durumlarda uygulanabilir. Cerrahi müdahaleler, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değerlendirilir.
